روایتی از بیبی مریم بختیاری/ بانویی از جنس آزادی خواهی
تاریخ انتشار: ۷ بهمن ۱۳۹۷ | کد خبر: ۲۲۵۲۵۱۵۷
خبرگزاری مهر – گروه استانها، نگین فروغی: اصفهان شهری رؤیایی است که در کنار بناهای تاریخی منحصر به فرد خود قبرستان قدیمی و تاریخی دارد که در نوع خود نیز منحصر به فرد است و اغلب بزرگانی که در این خاک آرمیدهاند نامی بلند و نیکو از آنها به یادگار مانده است؛ تخت فولاد اصفهان مأمن بزرگانی است که در روزگارهای دور برای ما درس هایی از زندگی به یادگار گذاشتهاند، افرادی که بزرگ زندگی کردند و بزرگ از این دنیا رفتند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در بسیاری از فراز و فرودهای تاریخ نقاط پر رنگ و یا کمرنگی وجود دارد که توسط افراد پدید آمده است، افرادی که در کتابهای تاریخی یا از آنها به نیکی یاد شده و یا مورد نفرت قرار گرفته است.
شیرزنی به نام بیبی مریم بختیاری
ایران در خود هم اشخاص غیور و وطن پرست بیشمار داشته و هموطن فروش بیشمار که خاک ایران برای آنها معنا و مفهوم خاصی نداشته است و این دو دسته افراد در طول تاریخ ایران کم نیستند اما شاید باور ناپذیر باشد که یک بانو از جمله افراد تاثیرگذار در تاریخ انقلابهای ایران مانند انقلاب مشروطه باشد اما بی بی مریم بختیاری در دل تخت فولاد اصفهان مدفون است تا باورهای ما عوض شوند، بانویی که کمتر در تاریخ ایران شناخته شده است و شایدی کمتر کسی از مکان دفن وی با خبر باشد.
عباس ایروانی تاریخ شناس در ارتباط با این بانوی بختیاری به مهر اظهار داشت: تاریخ ایران را که ورق بزنیم در کنار مردان بزرگ بانوان نیز از گذشتههای دور پا به پای آنها در میدان رزم حضور داشتند. شیر زنانی مثال زدنی که یکی از آنها شیرزنی به نام «بیبی مریم بختیاری» است،این شجاعت و دلاوری که در قالب یک زن قرار گرفته به قدری است که به دلیل نقش پر رنگش در انقلاب مشروطه و شجاعتی که داشته از سوی مردم لقب «سردار» را گرفت.
وی افزود: تاریخ نشان می دهد که هر گاه از سوی مردم شخصی محبوب و قهرمان شد سالهای سال یادش جاودان است، شاید به این دلیل است که زندگی ایلی با مشارکت و همراهی زن و مرد همراه است، زنان نیز عرصه گستردهای برای نشان دادن قابلیتهای خود مییابند. در میان ایل بختیاری زنان نامدار زیادی وجود دارد اما در هر صورت سردار مریم یا بیبی مریم بختیاری از همه سرآمدتر است، وی دختر حسینقلی خان، بزرگترین حکمران منطقه بختیاری است که از او به عنوان مقتدرترین ایلخانی تاریخ بختیاری یاد میشود.
تبلور رنجها و مصیبتهای زمان کودکی و وقایع زمان نوجوانی و جوانی سبب شد که از بیبی مریم، شیر زنی شجاع و آزادیخواه ساخته شود تا آنجا که در زمان فتح تهران و ورود نیروهای بختیاری به شهر، این زن، مردانه پشت بام خانهاش در تهران را سنگربندی کرد و همراه با عدهای سوار بختیاری به دفاع از مشروطیت پرداختایروانی ابراز داشت: تبلور رنجها و مصیبتهای زمان کودکی و وقایع زمان نوجوانی و جوانی سبب شد که از بیبی مریم، شیر زنی شجاع و آزادیخواه ساخته شود تا آنجا که در زمان فتح تهران و ورود نیروهای بختیاری به شهر، این زن، مردانه پشت بام خانهاش در تهران را سنگربندی کرد و همراه با عدهای سوار بختیاری به دفاع از مشروطیت پرداخت و شخصاً تفنگ بر گرفته و علیه عمّال محمدعلی شاه جنگید.
وی با بیان اینکه بیبی مریم در وقایع جنگ جهانی اول نیز مانند مردان وارد معرکه شد، ابراز داشت: گارثویت، پژوهشگر بختیاری او را پیرزنی برجسته که دارای روحی سرکش و فکری مستقل است، میداند که در تعیین حیات بختیاری در جنگ جهانی اول نقش مهمی را ایفا کرد.
این استاد تاریخ با اشاره به اینکه در این جنگ خوانین بختیاری، طالب آن بودند که صاحب قدرت بیشتری شوند و بروز جنگ جهانی اول و آشفته شدن اوضاع فرصتی به خوانین جوان داد تا عرض اندامی کنند، ابراز داشت: آنها به قوای عثمانی پیوسته و خود بی بی مریم نیز فرماندهی یک عده سرباز آلمانی را در بختیاری به عهده گرفت، استدلال واسموس آلمانی بیش از هر کس در بیبی مریم و ابراهیم خان ضرغام السلطنه و فتح علی خان بختیار سردار معظم مؤثر واقع میشود.
وی اضافه کرد: در این اوقات به مناسباتی چند شارژدافر آلمانی برحسب خواهش خودش و دعوت بی بی مریم از پرادنبه به سورشچان آمد، همراهان وی قریب ۱۵۰ نفر بودند تا این که سردار محتشم که در این موقع از انگلیس جانبداری میکرد، به دستور ارباب برای قلع و قمع آنها راهی بختیاری شد. از آنجا که او در این موقع ایلخان بختیاری بود، مجاهدین پراکنده شدند و یا از خطّه بختیاری گریختند. تا این که در جبهه روسیه موفقیتهایی حاصل شده و روس ها بر اصفهان مسلط شدند و به غارت اموال مخالفان خود پرداختند از جمله اموال حاج آقا نورالله نجفی و بی بی مریم را غارت نمودند.
ایروانی گفت: در این زمان فن کاردرف، شارژدافر سابق آلمان در منطقه اصفهان و بختیاری به سر می برد. او مدت سه ماه و نیم در خانه ضرغام السلطنه ومدتی هم در خانه بی بی مریم در سورشجان مخفی بود تا این که بی بی مریم وسایل رهایی آنها را فراهم کرد و روانه خاک عثمانی نمود. به پاس این خدمات امپراطور آلمان تمثال میناکاری و الماس نشان خود را برای او فرستاد و به لقب سردار مفتخر شد.
در کتاب «سردار بیبی مریم بختیاری» به توقف رجال سیاسی و فرهنگی در خانه سردار مریم در طول جنگ جهانی اول از نکات مورد اشاره شده که از آن میان میتوان از حسن وحید دستگردی، شاعر و نویسنده معروف نام برد.
بیبی مریم در دوره رضاشاه شاهد قیام جوانمردانه فرزندش «علی مردان خان» علیه حاکمیت زور رضاخان بود، بعید نیست که بگوییم این حرکت با پشتیبانی و رهبری شخص بیبی مریم در سال ۱۳۰۷ش بوده باشد قیامی که سرانجام به کشته شدن علی مردان خان انجامید.
چهرهای شاخص جاودانه
اما مدیرکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان اصفهان در گفت و گو با خبرنگار مهر، با توصیف ویژگیهای سردار بیبی مریم بختیاری اظهار داشت : همانگونه که رهبر معظم انقلاب در توصیف ویژگیهای بارز این بزرگ بانوی تاریخ بختیاری گفتهاند او علاوه بر سابقه مبارزه با بیگانگان و انگلیس یک مبارز واقعی علیه استبداد بود و روحیه مجاهدت او باعث شد تا علیمردان خان در دامن این شیر زن تاریخ پرورش یافته و به یکی از اسطورههای قوم بختیاری تبدیل شود.
فریدون الله یاری اضافه کرد: سردار بیبی مریم بختیاری در خلال جنگ جهانی اول و علیرغم وجود اختلافات درون قومی در ایل بختیاری که ناشی از تفاوت دیدگاهها در طرفداری از متفقین و متحدین بود به حمایت از گروههای آزادیخواه برخاست و حتی خانه خود را به مأمنی برای گروههای آزاده و حقطلب تبدیل کرد و به همین دلیل نیز در تاریخ ایرانزمین به عنوان چهرهای شاخص جاودانه شد.
سردار بیبی مریم بختیاری با نگاهی فرا احساسی مبارزات خود را از مسیر منطق و تعقل پیش میبرد، تاریخ ایران نتیجه درایت، عقلانیت و باورمندی شیر زنان و بزرگمردان این دیار به اصل دین و آموزههای اسلام راستین بود. آنان در راه مبارزه پایمرد و متعهد بودند وی با بیان اینکه سردار بیبی مریم بختیاری با نگاهی فرا احساسی مبارزات خود را از مسیر منطق و تعقل پیش میبرد، تصریح کرد: تاریخ ایران نتیجه درایت، عقلانیت و باورمندی شیر زنان و بزرگمردان این دیار به اصل دین و آموزههای اسلام راستین بود. آنان در راه مبارزه پایمرد و متعهد بودند و از همین رو است که بازشناسی چهرههایی مانند «بیبی مریم بختیاری» به اعتلای هر چه بیشتر فرهنگ ایرانی اسلامی کمک می کند.
بیبی مریم بختیاری مورد احترام بزرگان دینی
نگارنده کتاب«سردار بیبی مریم بختیاری» نیز در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار داشت: این شیر زن بختیاری حدود یکصد سال پیش مبارزه با بیگانگان را به طور شفاف آغاز کرد و در دورانی که فقر و فقدان سراسر ایران را فرا گرفته بود او نه تنها ۵۰ فقیر را تحت تکلف خود قرار داد بلکه در خلال جنگ جهانی اول ماهی ۵۰۰ تومان نیز به نیروهای مبارز ایرانی که در برابر تجاوز بیگانگان ایستادگی میکردند کمک مالی کرد.
پریچهر سلطانی اضافه کرد: خانه سردار بیبی مریم بختیاری در زمان رضاخان به مأمن امن مبارزان راه حق و عدالت تبدیل شد بهطوری که دستجردی طی دو سال اقامت در خانه بیبی مریم حتی فرصت و فراغتی برای نگارش کتاب اردشیر نامه یافت و در وصف این بانوی بزرگ بختیاری سرود «زنی در کشور آرایی یگانه» این در حالی است که سردار بیبی مریم مورد احترام بزرگان دینی آن دوران از جمله حاج آقا نور الله اصفهانی نیز بود و این عالم گرانقدر، وی را با عناوینی همچون غیرتمند خطاب کرده بود.
مقبره سردار مریم در اصفهان کجاست؟
مقبره این بانوی شهیر در تخت فولاد اصفهان، تکیه میرفندرسکی آرام گرفته است، بانویی که در انقلاب مشروطه و در تاریخ ایران نقش پر رنگی داشته اگر چه نیاز رسیدگی بیشتر به آن احساس میشود.
سردار مریم بختیاری، در سال ۱۳۱۶ خورشیدی، سه سال پس از اعدام علیمردان خان بختیاری در حالی که غم فوت فرزند روحش را آزرده بود، جهان خاکی را وداع گفت در اصفهان در گذشت. او در تکیه میر فِندِرِسکی یا تکیه بختیاریهای تخت فولاد اصفهان بهخاک سپرده شد.
مقبره وی از ناشناختههای اصفهان است که ارزش دیدن آن به پاس دلاوریهایی که برای ایران عزیزمان داشته خالی از لطف نیست.
کد خبر 4523323منبع: مهر
کلیدواژه: بناهای تاریخی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قبرستان تخت فولاد مریم بختیاری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۲۵۲۵۱۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیشتازی خاندانهای نصفجهان؛ از تحریم تنباکو تا رهایی از وابستگی غرب در دوران مشروطه
اصفهان همواره مهد اولینها بوده و بر این اساس بسیاری در این خطه حضور داشتند که اولینها را رقم زدند و پیشقراول مسیری بودند که تا امروز و پس از گذشت قرنها ادامهدار بوده، از پیشگامی در نهضت تنباکو تا تلاش برای رهایی از وابستگی به غرب آن هم در زمانی که شاید این مفاهیم، رواج چندانی نداشته است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، اصفهان و نصفجهان همواره مهد اولینها بوده و بر این اساس بسیاری در این خطه حضور داشتند که اولینها را رقم زدند و پیشقراول مسیری بودند که تا امروز و پس از گذشت قرنها ادامهدار بوده است؛ بهعنوان مثال پیش از موضوع نهضت تنباکو سیاست فهم احساس خطر کردند و بر همین اساس اولین شخصی که متوجه خطر این موضوع شد، آقانجفی از علمای سرشناس اصفهان بود؛ راهکار او این بود که فتوا دهد و خریدوفروش تنباکو را برای مردم حرام اعلام کند.
بر این اساس بسیاری از ما نام خاندانهای فراوانی از جمله آقانجفی، امین، کلباسی، اژهای و… را شنیدیم که نقشآفرینی فراوانی در تاریخ این شهر داشتهاند و بر همین اساس محمود فروزبخش نویسنده و اصفهانپژوه به خبرنگار ایمنا اظهار کرد: مهمترین خاندان علمی اصفهان خاندان نجفی است که از شیخ محمدتقی رازی استاد میرزای شیرازی آغاز میشود.
وی با بیان اینکه پسر او محمدباقر نجفی است که رئیس حوزه علمیه اصفهان بوده و فرزندانش نیز آقانجفی، شیخ محمدحسین، حاج آقا نورالله و شیخ جمال هستند، افزود: آقا نجفی زعیم حوزه اصفهان بود که اولین فتوای تحریم تنباکو در اصفهان را داد، همچنین مبارزه با بهائیت را در دستورکار داشته است.
این نویسنده و اصفهانپژوه تصریح کرد: شیخ محمد حسین نیز در نجف فوت میکند و پسر او شیخ محمدرضا است که استاد امام خمینی (ره) و نویسنده کتاب نقد فلسفه داروین و نگهدارنده حوزه علمیه در زمان اختناق رضاشاه است؛ حاجآقا نورالله نیز رهبر مشروطهخواهان اصفهان بود که خانه او امروزه خانه مشروطه نام گرفته و کتابی بهنام مقیم و مسافر دارد و در آن به زبان رمان از مشروطه دفاع کرده است.
فروزبخش با اشاره به اقدامات حاجآقا نورالله نجفی گفت: تأسیس بیمارستان خورشید، انجمن صفاخانه، شرکت اسلامیه (شرکت اسلامیه شرکتی سهامی عام و یکی از اولین و مهمترین کارخانههایی بود که در دوران مشروطه در ایران با هدف تأمین منسوجات مورد نیاز مردم ایران و مقابله با وابستگی به خارج، با تلاش و حمایت اغلب بازرگانان و علمای اصفهان و شیراز و کاشان، به ویژه آقا نجفی اصفهانی و نورالله نجفی اصفهانی در فروردین ۱۲۷۸ تأسیس شد.) و حمایت از مدارس و روزنامهها از اقدامات حاجآقا نورالله بوده که ریاست شرکت اسلامیه به عهده کازرونی بوده و از سویی جمعی از تجار و روحانیون به این نتیجه رسیدند از پارچه داخلی حمایت کرده و آن به اقصی نقاط جهان توزیع کنند.
وی با بیان اینکه شیخ جمال نیز مشروطهخواه بود که به تهران تبعید شد و آنجا همراه با شهید مدرس از مخالفان رضاشاه بود، خاطرنشان کد: یکی دیگر از خاندانهای مطرح، خاندان کلباسی است که افراد علمی زیادی دارند اما در مسائل سیاسی نبودند؛ رأس این خاندان محمدابراهیم کلباسی بود که مزار او پشت مسجد حکیم است و به زهد و تقوا شناخته میشود در واقع حاجی کلباسی و سید شفتی احیاکننده حوزه علمیه اصفهان در اوایل دوران قاجار بودند.
این نویسنده و اصفهانپژوه یادآور شد: از دیگر خاندانهای مطرح نیز خاندان اژهای هستند که شخصیت معروفشان ملاعلیاکبر اژهای است که فتوای جهاد با روس را دارد و از دیگر شخصیتهایشان نیز میرزا علیاکبر اژهای است که در بحث تحریم تنباکو به آقانجفی کمک کرد..
فروزبخش با بیان اینکه خاندان امین، مجلسی، درچهای، روضاتی، چهارسوقی، فشارکی، خاتونآبادی، خراسانی، بهشتی، صدر و شفتی از دیگر خاندانهای فعال در عرصه علمی هستند، عنوان کرد: همراهی پدر و همسر بانو امین و ساخت بیمارستان امین از نکات قابل توجه است.
به گزارش ایمنا، علمای ایرانی و خصوصاً اصفهانی با جایگاه ویژه خود در تاریخسازی، مدنیت، هنر و سیاست، فرهنگساز و شاخه اصلی درخت انسانیت شناخته میشوند؛ در واقع باید گفت این پیشگامان تاریخ و تمدن در جایجای تاریخ، چه با حضور مستقیم خود و چه از طریق تربیت شاگردان همواره شاخص، والا و گرامی بودهاند اما آنگونه که باید و شاید، به معرفی آنها نپرداختهایم و لازم است با سرلوحه قرار دادن تاریخ و تمدن خود، الگویی به عظمت تاریخ این دیار برای نسل جدید ارائه کنیم.
کد خبر 748194